Amir Kliko, „Jajce 1992: Opsada i odbrana kraljevskog grada“
„Jajce 1992. Opsada i odbrana kraljevskg grada“ – naslov je nove knjige autora Amira Klike, koja se pojavljuje u autorskom izdanju.
U uvodu knjige autor iznosi vlastita sjećanja sa ratom 1992, kada je kao dječak preživljavao opsadu Jajca, granatiranja i ubijanja civila, progon iz kuće u oktobru 1992. kada sa ocem, jedne hladne i kišne noći, bježi ispred rafala i noćiva „ispod neke stijene u šumi“. Ali, ovo nije knjiga sjećanja nego ozbiljna naučna studija o Jajcu, opsadi i odbrani grada, urađena na temelju prvorazrednih izvora. Akcenat je, doduše, na razvoju Armije RBiH u ovom gradu. Autor ističe da su branioci Jajca, osim Armije BiH, bili HVO Jajce i MUP, ali je zbog nedostatka građe razvoj HVO ostao manje istražen.
Autor je knjigu smjestio u širi historijski kontekst. Najprije govori o državnosti BiH do 20. stoljeća, a potom pokazuje promjene u doba raspada Jugoslavije, parlamentarne izbore 1990. te piše o idejama o podjeli BiH između Srbije i Hrvatske, referendumu o nezavisnosti i početku agresije na BiH, te se fokusira na sam grad Jajce i događanja do početka opsade.
Jajce su branili zajednički Armija BiH i HVO, iako su i na lokalnom nivou odnosi povremeno bili prožeti nepovjerenjem. „Borci obje vojske na bojištu davali su svoj najveći doprinos zajedničkoj odbrani grada i slobodnih dijelova opštine“, tvrdi Kliko i pokazuje kako se taj odnos razvijao tokom vremena i kako je 27. maja 1992. „srpski agresor“ počeo snažnije artiljerijske napade na Jajce. Kliko detaljno predstavlja vojne operacije, napad na Jezero i Vinac i objašnjava kontekst u kojem se to desilo.
Najveći dio knjige autor je posvetio organizaciji odbrane Jajce, pokazuje odnos TO (kasnije ARBiH) i HVO te detaljno prati stanje na linijama obrane, pokazuje neuspjeh velike junske ofanzive, te detaljno prati vojne operacije tokom jula i avgusta kada je svima postalo jasno da će bitka za Jajce biti „teška i krvava“, sve do konačnog pada Jajca krajem oktobra 1992. godine. Kliko ove završne operacije u vezi s padom Jajca promatra i u širem kontekstu odnosa Armije RBiH i HVO u srednjoj Bosni.
Knjiga obiluje brojnim detaljima, spominje se niz imena, ali je tu i puno „pikanterija“ (poput opisa otmice predsjednika ratnog Predsjedništva Jajce Mihdata Karadžića od strane pripadnika HOS. „Dvojica pripadnika čete Bosna, s njenim komandirom Abdurahmanom Šećićem, upala je u opštinu i rastjerala otmičare“).
Knjiga je, dakle, uglavnom vojna historija događanja na prostoru Jajca i sigurno će biti važna ne samo za stanovnike Jajca nego je i izuzetno važna za našu historiografiju.
Knjiga se može nabaviti javljanjem na email klikoamir@gmail.com
Izvor:
Historiografija.ba
https://historiografija.ba/article.php?id=1840