Salmedin Mesihović, „Drevni grad u središnjoj Bosni“
U okviru redovnih projektnih aktivnosti Centra za historijska istraživanja u decembru 2024. je objavljena monografija “Drevni grad u središnjoj Bosni” čiji je autor bosanskohercegovački historičar Salmedin Mesihović. U knjizi se na temelju analize literarnih izvora, kasnoantičkih itinerara, tekstova uklesanih na epigrafskim spomenicima i arheoloških nalaza nastoji locirati Bistuensium (Bistue, Bistua Nova). Riječ je o važnom naselju koje je bilo administrativno središte jednog od najvećih rimskih municipija u provinciji Dalmaciji.
Knjiga je objavljena u okviru e-Izdavaštva Univerzitet u Sarajevu – Filozofski fakultet i svi zainteresirani mogu je besplatno downloadati sa sljedećeg linka:
https://ebooks.ff.unsa.ba/index.php/ebooks_ffunsa/catalog/book/111
KRATKI SADRŽAJ KNJIGE:
U antičkoj topografiji prostora Bosne i Hercegovine značajno mjesto zauzima fenomen postojanja naselja sa imenom Bistue, koje je bilo i urbani i upravni centar istoimene jedinice municipalne autonomije kao i sjedište kasnoantičke istoimene episkopije. I bistuenski municipij i bestoenska episkopija su pod svojom nadležnosti imali golemu teritoriju u središnjoj Bosni. Od postojanju Bistue, njenog municipija i kasnije episkopije svjedoće pronađeni epigrafski spomenici, itinerariji, kartografski prikazi, akti crkvenih sabora pa i do nedavno prisutna toponimija. Do danas nije postojao općeprihvaćeni konzensus o ubikaciji Bistue, pa ni o granicama municipija i episkopije. Uglavnom se Bistue locirala u Zenicu, Mošunj, Bugojno. Međutim, sudeći po toponimu Bestovljani, koji se bio očuvao do prvih godina Austro-ugarske okupacije, a na koji dosadašnja istraživanja nisu obraćala dostatnu pažnju, zona pružanja Bistue bi se mogla smjestiti detektirati između današnje gradine Alihodže i Mošunja. Historijska konstrukcija postojanja Bistue bi se onda mogla tumačiti na sljedeći način. Gradina Alihodže je bila predrimska Bistue. U epohi klasične civilizacija, naziv Bistue bi se odnosilo na naselje u Mošunju. U historijskim okolnosti kasne antike, naseobina bi se ponovo vratila na zaštićenije područje Alihodže, i u toj zoni Bestovljani / Peštovići i Alihodže bi se nalazilo i to episkopsko sjedište bestoenske crkve.
Izvor: