Serija razgovora i projekcija „Nesvrstani i kulturne veze”
Muzej Jugoslavije u Beogradu u saradnji s teoretičarem filma i medija Simom Kokotovićem od 4. do 9. juna 2024. realizuje seriju razgovora, predavanja i projekcija pod nazivom „Nesvrstani i kulturne veze”, koja tematizuje kompleksnost i višeznačnost kulturnih razmena i saradnji između SFR Jugoslavije i članica Pokreta nesvrstanih.
Kulturne razmene i saradnje, kako naglašava autor programa Sima Kokotović, „predstavljale su vrlo značajnu delatnost kroz koju su se jugoslovenski radnice i radnici u polju kulture i umetnosti upoznavali s globalnim strujanjima širom Trećeg sveta, upisujući se ujedno u njihove tokove. Istovremeno, akterima i akterkama s drugih kontinenata ovakve saradnje omogućavale su da prepoznaju značajne aspekte jugoslovenske kulture”. Iako su ih primarno inicirale državne organizacije, Kokotović dodaje da su „kulturne razmene između Jugoslavije i ’Nesvrstanih’ prevazilazile okvire državne diplomatije kroz koju je ovaj fenomen do sada najčešće analiziran”.
Transnacionalni fenomen kakav ovaj nesumnjivo jeste „zahteva da budemo vrlo pažljivi u izgradnji i upotrebi analitičkog aparata za njegovo razumevanje i tumačenje, kako bismo mogli da se uhvatimo ukoštac sa svim složenostima, kontradiktornostima i prevashodno relacionom prirodom ovog fenomena. U tom svetlu, pristup usidren u paradigmi nacionalnog koji je još uvek dominantan, za ovakav slučaj svakako ne može biti dovoljan i adekvatan”, ističe Kokotović. Upravo na tom tragu program „Nesvrstani i kulturne veze“ okuplja akademske istraživačice i istraživače, kustoskinje i umetnice koji su u lokalnom i internacionalnom kontekstu već reflektovali ove probleme, kako bi kroz međusobni dijalog i prezentaciju njihovog rada ponudili publici ulazne tačke za razumevanje i ponovno otkrivanje transnacionalnih dimenzija jugoslovenske kulture.
Autor programa je Sima Kokotović, istraživač i predavač filmskih studija, a u razgovorima učestvuju Jelena Vesić, Bojana Videkanić, Natalija Vujošević, Ana Knežević, Nataša Kovačević, Aleksandra Perišić, Bojana Piškur, Nemanja Radonjić, Mila Turajlić.
Program će biti realizovan u bioskopskoj sali u zgradi Muzeja 25. maj. Ulaz je slobodan.
Vizual: Miloš Zec
Foto: Ljubaznošću Arhiva Jugoslavije i Muzeja savremene umjetnosti Crne Gore
Hvala: RTS
- jun
18:00 uvodna reč, Sima Kokotović
18:30 panel „ Putovanja i prijateljstva: od političkog svrstavanja do solidarnosti”
Na panelu učestvuju Nataša Kovačević i Aleksandra Perišić sa izlaganjima „Revolucionarni putopisi: antikolonijalne borbe na kulturnom frontu“ i „Nesvrstana ženska prijateljstva i solidarnosti: Aoua Keita, Veda Zagorac i Vida Tomšić“. U izlaganjima će biti reči o načinima na koji tekstovi poput putopisa i privatnih pisanih korespondencija omogućuju razumevanje procesa pregovaranja kulturnih, istorijskih i političkih različitosti u kontekstu uspostavljanja kulturnih veza. Na taj način, anti-kolonijalne borbe i borbe za žensku emancipaciju autorke uspostavljaju kao koordinate za razumevanje međunarodnih veza i njihove kompleksne geografije.
- jun
18:00 panel „Kulturne institucije i organizovanje nesvrstanog uvezivanja”
U okviru ovog panela biće predstavljeno međunarodno delovanje različitih kulturnih institucija u SFRJ krajem sedamdesetih i tokom osamdesetih godina XX veka (poput Galerije umetnosti nesvrstanih zemalja „Josip Broz Tito“ i Muzeja afričke umetnosti). Fokus razgovora biće na događajima iniciranim u pomenutom periodu, te posebno na logistici i organizaciji koja je omogućavala njihovu realizaciju i kreiranje „nesvrstanih” kulturnih veza. Ovakva perspektiva ponudiće uvide neophodne za razumevanje materijalnih uslova na kojima se zasnivaju međunarodne saradnje.
Učesnice: Bojana Videkanić, Natalija Vujošević i Ana Knežević
20:00 panel „Istorijske kulturne solidarnosti u savremenoj umetničkoj praksi”
Panel će ponuditi promišljanje savremenih umetničkih praksi koje se okreću istorijskim formama kulturnih solidarnosti. Bojana Piškur govoriće o izložbi „Južna sazvežđa”, čija su različite verzije predstavljene od Ljubljane do Južne Koreje poslednjih pet godina, dok će Jelena Vesić, kroz fokus na slike istorije u savremenoj umetnosti, ponuditi teoretizaciju koncepta „solidarnosti u vremenu.“
Učesnice: Bojana Piškur i Jelena Vesić
- jun
18:00 Nemanja Radonjić: „Jugoslavija, Afrika, nesvrstani i akademski kolonijalizam”
Nemanja Radonjić će u svom izlaganju razmatrati dva fenomena: status kulture u širem kontekstu jugoslovenskog učešća u međunarodnim razmenama, i novu dinamiku odnosa koji su se, u poslednje vreme, uspostavili u međunarodnom akademskom kontekstu oko istraživanja Pokreta nesvrstanih.
19:30 Mila Turajlić: „Hronike jugoslovenske filmske solidarnosti: Dragutin Popović i Frelimo”
U formi predavanja-performansa Mila Turajlić predstaviće svoj novi projekat fokusiran na veze između Filmskih novosti i pokreta za oslobođenje Mozambika.
Učesnici i učenice: Nemanja Radonjić, Mila Turajlić
- i 9. jun
13:00-15:00 Projekcija odabranih epizoda iz serijala „Antikolonijalne borbe” autora Nikole Vitorovića
Serija „Antikolonijalne borbe” emitovana između 1980. i 1986. snimljena je pod okriljem edukativnog programa TV Beograda. Serija ima 16 epizoda, od kojih se svaka fokusira na antikolonijalnu borbu u jednoj azijskoj ili afričkoj zemlji (od Indonezije, preko Jemena, do Južnoafričke Republike). Scenario potpisuje Nikola Vitorović, jedan od značajnijih jugoslovenskih „revolucionarnih putopisaca“.
***
Biografije
Sima Kokotović je istraživač i predavač filmskih i medijskih studija. Trenutno je postdoktorand-istraživač u Centru za napredna istraživanja globalnih komunikacija na Univerzitetu Pensilvanija u Filadelfiji. Fokus njegovog rada su preplitanja filmskih kultura i levih politika na globalnom nivou. U doktorskoj disertaciji „Cinematic Solidarities: Cinema Amidst Global Vistas of Struggle” iznosi teoretizaciju ideje filmskih solidarnosti kako bi opisao načine na koje su filmski kulturni radnici odgovorili na talas globalnih pobuna tokom 2010-ih. U novom istraživačkom projektu trasira istoriju filmskih veza i medijskih inicijativa ostvarenih pod okriljem Pokreta nesvrstanih u okviru projekta dekolonizacije. Učestvovao je i započeo brojne projekte posvećene istraživanju i građenju filmskokulturnih praksi kao oblika gradnje političke kulture.
Jelena Vesić (PhD) je nezavisna kustoskinja, spisateljica, urednica i predavačica. Deluje u polju istraživanja i izlagačke prakse koja prožima političku teoriju i savremenu umetnost. Kurirala je mnoge izložbe, među kojima i istraživačko-izlagački projekat „Političke prakse (post)jugoslovenske umetnosti” (2009), koji kritički istražuje koncepte i narative jugoslovenske istorije umetnosti nakon raspada Jugoslavije. Njena recentna izložba „O kolektivizaciji: narativi o jugoslovenskim avangardnim umetničkim kolektivima i primeri feminističkih intervencija” deo je istraživačkog i izlagačkog projekta Art at Work, MG – Ljubljana, 2022.
Bojana Videkanić je istoričarka umetnosti i umjetnica. Predaje modernu i savremenu umjetnost, vizuelnu kulturu i proširene medije na Univerzitetu Vaterlo, na Katedri za vizuelnu umjetnost u Kanadi. Fokus njenog rada su moderna i savremena umjetnost u socijalističkoj Jugoslaviji, a trenutno radi na projektu pod radnim nazivom „Narodna umjetnost”, u kojem se bavi oblicima samouke, amaterske i slične umjetnosti u Jugoslaviji u 20. vijeku. Njena prva knjiga „Nonaligned Modernism” objavljena je 2020. u ediciji McGill-Queen’s University Press.
Natalija Vujošević je umetnica i kustoskinja iz Crne Gore. Fokus njenog istraživanja i prakse je prezentacija arhiva kroz izložbe, sa ciljem pronalaženja novih načina komunikacije, angažovanja i razumevanja kroz nove interpretacije i proširene forme. Natalija Vujošević je osnivačica i direktorka Instituta za savremenu umetnost u Crnoj Gori, nevladinog udruženja posvećenog alternativnom obrazovanju, istraživanju i arhivama. Od 2022. godine angažovana je kao kustoskinja u Muzeju savremene umjetnosti Crne Gore, gde je jedna od kustoskinja projekta „Laboratorija kolekcije umjetnosti nesvrstanih zemalja”..
Ana Knežević (1993) je istoričarka umetnosti, kustoskinja Muzeja afričke umetnosti – zbirke Vede i dr Zdravka Pečara, doktorandkinja muzeologije i heritologije na Odeljenju za istoriju umetnosti Filozofskog fakulteta u Beogradu. Deo je kustoskih timova izložbi koje se bave intervencijama na stalnim muzejskim postavkama, nasleđem Pokreta nesvrstanih i savremene umetnosti. Takođe je deo uredničkih timova sajtova nesvrstani.rs, bruspamti.rs i um.edu.rs. U svojoj doktorskoj disertaciji bavi se problemom kulturnog pamćenja u sajber prostoru, i analizira online modele muzealizacije kroz regionalne internet mimove kao studiju slučaja. Interesuju je kultura sećanja, film, arhitektura, popularna kultura i savremena umetnost.
Nataša Kovačević je redovna profesorka postkolonijalne književnosti na Univerzitetu Eastern Michigan. Objavila je dve monografije, „Narrating Post/Communism: Colonial Discourse and Europe’s Borderline Civilization” (Routledge, 2008) i „Uncommon Alliances: Cultural Narratives of Migration in the New Europe” (Edinburgh University Press, 2018). U svom istraživačkom radu proučava interakciju kulturnog nasleđa (post)kolonijalizma i (post)komunizma; književnost i kinematografiju koja se bavi migracijama u Evropsku uniju; i književnu diplomatiju u nesvrstanom svetu. Trenutno priprema novu monografiju za štampu „Nonaligned Imagination: Yugoslavia, the Global South, and Literary Solidarities beyond the Cold War Blocs”.
Aleksandra Perišić je diplomirala komparativnu književnost i matematiku na Univerzitetu Kolumbija u Njujorku, SAD. Doktorirala je 2014. godine na Katedri za komparativnu književnost Univerziteta Kolumbija, gde je odbranila doktorsku disertaciju „Contesting Globalization in the Atlantic World Economy”. Od 2014. do 2021. predavala je na Univerzitetu u Majamiju, prvo kao docent, a zatim kao vanredni profesor. Od 2021. predaje na Fakultetu za medije i komunikacije u Beogradu, gde je i prodekanka za nastavu. Godine 2019. objavila je monografiju „Precarious Crossings: Immigration, Neoliberalism and the Atlantic” (Ohio State University Press). Autorka je brojnih naučnoistraživačkih radova iz oblasti postkolonijalne teorije i književnosti, studija kulture, i obrazovanja.
Bojana Piškur radi kao kustoskinja Moderne galerije u Ljubljani. Većina njenih radova vezana je za jugoslovenski i postjugoslovenski kontekst, Pokret nesvrstanih i pitanje „Istoka”, posebno u vezi sa umetnošću i kulturom. Od 2019. kurirala je i kokurirala seriju izložbi „Southern Constellations (Južna sazvežđa)” koja je prikazana u Modernoj galeriji u Ljubljani (2019), Kvandžu u Južnoj Koreji, (2020), Galeriji „Filodrammatica” u Rijeci (2021),Centru za savremenu umjetnost u Podgorici (2022); Nacionalnoj operi i baletu u organizovaciji „Fakulteta za stvari koje se ne mogu naučiti” u Skoplju (2022); galeriji The Mosaic Rooms u Londonu (2023). Poslednja izložba u serijalu nosi naziv „Constellations of Multiple Wishes: Along the Eastern Horizon”, i realizovana je u Modernoj galeriji u Ljubljani 2024. godine.
Nemanja Radonjić je docent na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu gde predaje Savremenu istoriju Evrope, Kolonijalizam i antikolonijalizam i Imagologiju, i naučni je saradnik Instituta za noviju istoriju Srbije. Osnovne, master i doktorske studije završio je u Beogradu, na Katedri za opštu savremenu istoriju, pod mentorstvom prof. dr Radine Vučetić. Učestvovao je u više međunarodnih projekata evropskih univerziteta Humbolt, Egzeter i Mejnut. Bio je jedan od organizatora međunarodnog foruma i izložbe povodom šezdeset godina Beogradske konferencije NAM Talks 2021. Bio je predavač po pozivu na Fakultetu političkih nauka, Beograd, Filozofskom fakultetu, Pula, Programu Globalnih studija, Bolonja. Upravo je objavio svoju prvu knjigu „Slika Afrike u Jugoslaviji”, nastalu na osnovu njegove doktorske disertacije i dugogodišnjih istraživanja.
Mila Turajlić rođena u Beogradu, nagrađivana je filmska rediteljka i vizuelna umetnica čiji se dokumentarni radovi oslanjaju na kombinaciju usmenih svedočanstava i filmskih arhiva. S filmovima „Cinema komunisto i druga strana svega”, i dokumentarnim diptihom „Nesvrstani & filmske gerilje: scene iz fonda Labudović” osvojila je brojne nagrade. Video-radovi i „live documentary performans” nastali iz njenog dugoročnog umetničkog istraživačkog projekta „Non-aligned Newsreels” učestvovali su na međunarodnim izložbama (MoMA) i umetničkim bijenalima (Berlin, Sharjah). Godine 2020. pozvana je u članstvo Američke filmske akademije (Oscars). Francuska vlada ju je 2022. imenovala za Chevalier des Arts et des Lettres.
Izvor: