Tribina: “Čuvari jugoslovenskog pejzaža: inicijative za očuvanje kulturnog nasleđa socijalističke Jugoslavije”
Organizacija: Centar za jugoslovenske studije i Dom omladine Beograda
Ciklus tribina: Pišemo istoriju Jugoslavije
Utorak, 19. mart 2024. u 19:00 – DOB//Klub
Učesnici: Jelica Jovanović, Grupa arhitekata/ Docomomo Srbija; Ivana Bogićević Leko, kolektiv Jednostavno rečeno i Marko Gavrilović, Inicijativa Sačuvajmo Dom JNA (Šabac). Razgovor vode: Sanja Petrović Todosijević, viša naučna saradnica Instituta za noviju istoriju Srbije i jedna od osnivačica Cejusa i Ivan Manojlović, Nova iskra i jedan od osnivača Cejusa
Centar za jugoslovenske studije i Dom omladine Beograd u 2024. godini ulaze u sedmu godinu saradnje. Tribinski program koji je pokrenut u godini kada smo obeležavali sto godina od stvaranja jugoslovenske države (2018) stekao je brojnu publiku pokrećući teme koje su za cilj imale „približavanje“ istorije Jugoslavije ali i ukazivanje na savremene probleme koji se ne mogu jasno sagedati bez ukazivanja na događaje i procese koji su neodvojivi od istorije jugoslovenske države. Zahvaljujući ovakvom pristupu tribinski program Centra za jugoslovenske studije i Doma omladine Beograd ne samo da je stekao brojnu publiku već je uspeo da se „nametne“ kao mesto „žive“ debate koja pokreće ispisivanje novih stranica istorije Jugoslavije. To je jedan od ključnih razloga zašto smatramo da je u nastupajućoj „sezoni“ prostor tribinskog programa neophodno „ustupiti“ ne samo autorima i autorkama najnovijih studija koje predstavljaju važan doprinos proučavanju istorije Jugoslavije a koje su napisane u periodu od 2018. godine do danas već i svim onim stvaraocima (piscima, umetnicima, društvenim radnicima) koji su svojim stvaralaštvom sačuvali nasleđe jugoslovenske države u javnom prostoru i različitim oblastima stvaralaštva predstavljajući ga kroz nove interpretacije ali i u dinamičnom dijalogu sa savremenošću mlađim generacijama na koje Centar za jugoslovenske studije računa kao na svoju vernu i najbolju publiku.
Tribina pod nazivom „Čuvari jugoslovenskog pejzaža: inicijative za očuvanje kulturnog nasleđa socijalističke Jugoslavije“ u organizaciji Centra za jugoslovenske studije i Doma omladine Beograd predstavlja troje, pre svega, društvenih radnika ali i istaknutih stručnjaka u oblasti očuvanja kulturnog nasleđa: Jelicu Jovanović ispred Grupe arhitekata i Docomomo Srbije koja je zajedno sa Ivanom Bogićević Leko i jedna od pokretačica Inicijative za očuvanje Memorijala Boško Buha na Jabuci kod Prijepolja, Ivanu Bogićević Leko ispred kolektiva Jednostavno rečeno i Marka Gavrilovića ispred inicijative Sačuvajmo Dom JNA. Cilj nam je da ukažemo na, u poslednjoj deceniji, značajan porast broja različitih grupa, kolektiva i inicijativa koje su formirane ne samo u Republici Srbiji već i na prostoru cele bivše Jugoslavije a čiji aktivisti, koji su često zapaženi stručnjaci u oblasti kulturnog nasleđa (spomeničkog, arhitektonskog, industrijskog…), ukazuju na problematičan odnos dominantnih političkih elita i ideologija prema nasleđu socijalističke Jugoslavije koji se najčešće ogleda kroz nemaran odnos i sumnjive privatizacije. Posebno nam je važno da ukažemo na one segmente aktivnosti organizacija i inicijativa, koje predstavljaju naši gosti, a kojima se podvlači emancipatorski potencijal odbačenih „betonskih spavača“ i njihov značaj za savremene prilike ne samo u regionu već i šire.
O UČESNICIMA:
Jelica Jovanović, (Paraćin, 1983) je doktorandkinja u Institutu za istoriju umetnosti, arheologiju i restauraciju Tehničkog univerziteta u Beču. Jedna je od suosnivačica Docomomo Srbija, kao i osnivačica NVO Grupa arhitekata. Kao spoljni saradnik Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Srbiji i lokalnih muzeja je učestvovala u projektima valorizacije Centralne zone Novog Beograda, Eksperimentalnih blokova 1 i 2, snimanja i restauracije Rogljevačkih pivnica, kuća i pomoćnih objekata i drugih objekata kulturne baštine i narodnog graditeljstva u Srbiji. Bila je stipendistkinja OEAD i World University Service kao i Slovačke akademske informativne agencije. Koordinatorka je regionalnog projekta Nedovršene modernizacije – između utopije i pragmatizma za Društvo arhitekta Beograda 2010-2012. Bila je kustoski savetnik Muzeja moderne umetnosti MoMA u Njujorku na izložbi Ka konkretnoj utopiji: arhitektura u Jugoslaviji 1948-1980. Koautorka je platforme Arhiva modernizma. Koautorka je knjige Bogdan Bogdanović – Biblioteka Beograd – An Architects Library. Autorka je i koautorka niza stručnih članaka i poglavlja u knjigama. Članica je: Dokomomo Srbija, ICOMOS Srbija, Društvo arhitekata Beograda, Društvo konzervatora Srbije (član Predsedništva).
Ivana Bogićević Leko (Beograd, 1971) je pozorišna rediteljka i dramska pedagoškinja. Diplomirala je na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu, na odseku pozorišne i radio režije. Pozorišnom režijom se aktivno bavila u periodu od 1997. do 2007. U isto vreme (od 1993) se angažovala u radu sa srednjoškolcima i studentima ali i mariginalnim društvenim grupama: izbeglicama, migrantima i decom bez roditeljskog staranja. Kao edukatorka i voditeljka radionica, sarađivala je na programima za decu i mlade u različitim organizacijama: Grupa 484, Centar za kulturu Stari grad, Školigrica, Omladinski otvoreni klub (Beograd), C-31, Klub Omladina pokreće akciju, Bazaart, Kulturni centar Beograda, Fondacija Jelena Šantić, UNICEF, Prijatelji dece Srbije, Pozorište Boško Buha, Visoki komesarijat za nacionalne manjine OEBS, Užička književna republika, Muzej grada Beograda. Dobitnica je nagrade Fondacije Jelena Šantić za 2020. za program interkulturalnog povezivanja mladih iz različitih zajednica iz Bujanovca, Preševa i Medveđe. Članica je Inicijative za obnovu memorijalnog komleksa Boško Buha na Jabuci kod Prijepolja. Sa grupom kolega i koleginica, 2020. je osnovala umetničko aktivistički kolektiv Jednostavno rečeno koji se bavi istraživanjem kulturnog i industrijskog nasleđa jugoslovenskih gradova. Kolektiv Jednostavno rečeno je do sada sproveo brojna istraživanja ali i realizovao više izložbi: Već neviđeno, Jutro naše zore: tražeći fabriku, otkrili smo grad, Tamo gde se ne čujemo sigurno je kraj sveta – Radio Jugoslavija, Vesna – proleće Sjenice.
Marko Gavrilović (1983) je master inženjer arhitekture. Studirao je na Arhitektonskim fakultetima Univerziteta u Beogradu i Univerziteta u Ljubljani. Bavi se istraživačkim radom sa fokusom na istoriju i teoriju Moderne arhitekture socijalističke Jugoslavije. Aktivni je član grupa koje se bave kulturnim aktivizmom i zaštitom graditeljskog nasleđa. Radi kao profesor u Školi primenjenih umetnosti u Šapcu. Jedan je od pokretača inicijative Sačuvajmo Dom JNA koja je posvećena očuvanju Doma Jugoslovenske narodne armije u Šapcu. Posebno je zaslužan za izradu dokumentacionog dosijea za Dokomomo Srbija o: Domu JNA u Šapcu, stambenom naselju Trkalište i stambenom naselju Benska Bara u Šapcu. Zahvaljujući angažovanju Inicijative, Dom JNA u Šapcu se našao na listi jedanaest najugroženijih spomenika i mesta kulturnog nasleđa u Evropi za 2024.
Sanja Petrović Todosijević (Šabac, 1977) je viša naučna saradnica Instituta za noviju istoriju Srbije (Beograd). Bavi se društvenom istorijom Srbije i Jugoslavije u periodu posle Drugog svetskog rata s posebnim osvrtom na istoriju detinjstva i istoriju obrazovanja kao i istorijom Drugog svetskog rata Napisala je dve monografije: Otećemo svetlost bučnom vodopadu. Reforma osnovnoškolskog sistema u Srbiji 1944-1959 (2018) i Za bezimene. Delatnost UNICEF-a u Federativnoj Narodnoj Republici Jugoslaviji 1947-1954 (2008). Priredila je rukopis Grigorije Babović, Letopis Šapca 1933-1944 (2010). Zajedno sa Aleksandrom Ilić Rajković uredila je zbornik Bez škole šta bi mi?! Ogledi iz istorije obrazovanja u Srbiji i Jugoslaviji od 19. veka do danas (2021). Koautorka je dva udžbenika iz istorije za sedmi i osmi razred osnovne škole (Radomir J. Popović, Emina Živković, Ljiljana Nedović, Aleksandar Todosijević, Sanja Petrović Todosijević, Istorija. Udžbenik sa odabranim istorijskim izvorima za 7. razred osnovne škole, Beograd: Klett, 2020; Aleksandar Todosijević, Sanja Petrović Todosijević, Istorija. Udžbenik sa odabranim istorijskim izvorima za 8. razred osnovne škole, Beograd: Klett, 2021). Članica je Inicijative za očivanje Memorijalnog kompleksa Boško Buha na Jabuci kod Prijepolja. Dobitnica je BeFem Bring The Noize 2023. priznanja za borbu protiv desničarskih intervencija u formalnom obrazovanju.
Ivan Manojlović (Kragujevac, 1978) je istoričar umetnosti, kustos i rukovodilac projekta u oblasti kulturnog nasleđa (pre svega u domenu međunarodne saradnje) u Novoj iskri prvom kreativnom habu na Balkanu, osnovanom 2012. godine. Radio je kao kustos (Dizajn za novi svet, Crveni kiosk, Disonantno nasleđe, Dizajn centar u Beogradu, Tehnika narodu, Poslednja mladost u Jugoslaviji, Tito foto) u Muzeju Jugoslavije i kao umetnički direktor u Kulturnom centru Beograda.
Izvor:
https://www.facebook.com/cejus.jus